Κάν’ το όπως η Δανία: Συνταγή για καλύτερο ΕΣΥ
Η προσέγγιση της σκανδιναβικής χώρας σε μια σειρά από υπηρεσίες περίθαλψης αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα για το πώς τα Συστήματα Υγείας θα μπορούσαν να δομηθούν… αλλιώς. Να αποκτήσουν ένα πιο φιλικό «πρόσωπο», με τα αποτελέσματα να είναι μετρήσιμα και να ωφελούν πρωτίστως τους ασθενείς
που χρειάζονται τις υπηρεσίες τους περισσότερο
Protagon Team
19 Σεπτεμβρίου 2025, 10:54
Τι θα συνέβαινε αν οι μουντοί τοίχοι των νοσοκομείων ντύνονταν με
ζωηρούς πίνακες, που εξέπεμπαν το πολύχρωμο μήνυμα της ζωής; Και αν η
ζωηρή αυτή διάθεση ηλέκτριζε τα χρονοδιαγράμματα, με τα σχετικά
πρωτόκολλα να επιβάλλουν ταχύτατη διάγνωση και θεραπεία; Και κατά πόσο
θα αναπτερωνόταν η ψυχολογία των ασθενών εάν έκαναν χημειοθεραπεία στη
βολή του σπιτιού τους, αντί σε έναν αποστειρωμένο νοσοκομειακό θάλαμο,
λαμβάνοντας παράλληλα υποστήριξη από ψυχολόγους της γειτονιάς τους;
Τα ερωτήματα αυτά δεν είναι ρητορικά. Το δανικό μοντέλο έχει τις
απαντήσεις, αποτελώντας ένα ζωντανό παράδειγμα για το πώς τα συστήματα
Υγείας θα μπορούσαν να δομηθούν… αλλιώς. Να αποκτήσουν ένα πιο φιλικό
«πρόσωπο» για τους χρήστες, με τα αποτελέσματα να είναι μετρήσιμα και να
ωφελούν πρωτίστως τους ασθενείς που χρειάζονται τις υπηρεσίες τους
περισσότερο.
Συχνά όμως η δράση, η τάση προς αλλαγή, προϋποθέτει τη ρήξη με το παλιό
και αναποτελεσματικό. Ο Τζέσπερ Φίσκερ, διευθύνων σύμβουλος της Δανικής
Εταιρείας Καρκίνου, κάνει μια αναδρομή μιλώντας στο BBC.
Πριν από 25 χρόνια, όπως λέει, η Δανία δεν κατέγραφε τις ίδιες
επιδόσεις. «Ηταν μια καταστροφή. Βλέπαμε δανούς ασθενείς να πληρώνουν
από την τσέπη τους εισιτήρια για την Κίνα, για να λάβουν κάθε είδους
θεραπείες – θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία τους». Αλλοι απευθύνονταν σε
ιδιωτικά νοσοκομεία στη Γερμανία, τα οποία προσέφεραν νέες θεραπείες που
δεν ήταν διαθέσιμες στη χώρα μας, προσθέτει.
Μοιραία, η έκβαση των ασθενών ήταν χειρότερη συγκριτικά με άλλες χώρες,
με τα δεδομένα να συνηγορούν πως η προσέγγιση για την αντιμετώπιση του
καρκίνου έπρεπε να αναδιαμορφωθεί. Και τα αποτελέσματα έκτοτε και
σταδιακά βελτιώθηκαν σημαντικά. Μέχρι το 2014, το ποσοστό πενταετούς
επιβίωσης στον καρκίνο του ορθού στη Δανία είχε ανέβει στο 69%,
πλησιάζοντας την Αυστραλία, όταν στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν ξεπερνούσε το
62%. Αντίστοιχες βελτιώσεις διαπιστώθηκαν και για άλλους τύπους
καρκίνου, όπως του παχέος εντέρου, του στομάχου και του πνεύμονα.
Η δύναμη της τέχνης
Η είσοδος του νοσοκομείου Herlev, στα περίχωρα της Κοπεγχάγης, θυμίζει
περισσότερο πύλη που οδηγεί σε μουσείο μοντέρνας τέχνης. Ο χώρος
υποδοχής είναι διακοσμημένος με έντονους, ζωηρούς πίνακες του δανού
καλλιτέχνη Poul Gernes. Συνολικά, τους τοίχους κοσμούν 65 έργα
ζωγραφικής, που αιχμαλωτίζουν το μάτι και αποσπούν (έστω και για λίγο)
τους ασθενείς από τα προβλήματά τους.
Το παράδειγμα αυτό είναι ενδεικτικό της έμφασης στη λεπτομέρεια που έχει
δώσει η Δανία, προσφέροντας νέα πνοή στην ατμόσφαιρα των νοσοκομείων.
Παράλληλα, όμως, έγιναν επενδύσεις και σε σύγχρονο εξοπλισμό.
To νοσοκομείου Herlev, στα περίχωρα της Κοπεγχάγης| Shutterstock
Σήμερα, στη σκανδιναβική αυτή χώρα –όπου σύμφωνα με μελέτες ζουν οι πιο
ευτυχισμένοι άνθρωποι του κόσμου– αναλογούν περίπου 30 αξονικοί
τομογράφοι ανά ένα εκατ. κατοίκους, όταν ο μέσος όρος αναπτυγμένων χωρών
είναι 25,9. Ενδεικτικά, στο Ηνωμένο Βασίλειο η αναλογία ήταν 8,8 το
2021, ενώ στη χώρα μας (στοιχεία ΟΟΣΑ 2022) φτάνει τους 49 (σε δημόσιο
και ιδιωτικό τομέα).
Η επένδυση σε εξοπλισμό για τον καρκίνο (εκτός από αξονικούς, τα
νοσοκομεία ενισχύθηκαν με σύγχρονους μαγνητικούς τομογράφους, PET scan
κ.ο.κ.) οδήγησε σε τεράστια αύξηση της διαγνωστικής ικανότητας. Και
μάλιστα, τα παραπάνω επιτεύχθηκαν χωρίς να έχει σημειωθεί σημαντική
άνοδος στις δαπάνες Υγείας, εφόσον συνεκτιμηθεί το εθνικό εισόδημα της
χώρας.
Κλειδί η ταχύτητα
Σε μια χώρα όπως η δική μας, όπου οι αναμονές στο ΕΣΥ είναι ο μόνιμος
εφιάλτης, τα όσα εξελίσσονται στη Δανία μοιάζουν ιδανικά. Τα πρωτόκολλα
ορίζουν ότι ύστερα από μια παραπομπή, η διάγνωση ολοκληρώνεται σε
διάστημα δύο εβδομάδων. Στη συνέχεια, εφόσον απαιτείται θεραπεία, αυτή
πρέπει να ξεκινήσει εντός δύο εβδομάδων από τη διάγνωση.
Στην περίπτωση που οι στόχοι δεν τηρηθούν, οι ασθενείς έχουν δικαίωμα να
μεταφερθούν σε άλλο νοσοκομείο ή, αν αυτό δεν είναι εφικτό, σε άλλη
χώρα, με τη χρηματοδότηση να καλύπτεται από το σύστημα Υγείας της
Δανίας.
Το BBC αναφέρει τη χαρακτηριστική περίπτωση της 82χρονης Ελίζαμπεθ
Κέτελσεν, η οποία κατέχει παγκόσμια ρεκόρ στην ηλικιακή κατηγορία της
στην κολύμβηση. Το 2022 ανακάλυψε ένα εξόγκωμα στο στήθος της. «Είδα τον
γιατρό τη Δευτέρα – την επόμενη Πέμπτη είχα κάνει μαστογραφία και
βιοψία και από εκεί και μετά όλα έγιναν τόσο γρήγορα, που σχεδόν δεν
προλάβαινα να το συνειδητοποιήσω» λέει η ίδια στο βρετανικό δίκτυο.
Aarhus hospital Denmark | Shutterstock
Πέρυσι, ο καρκίνος επανεμφανίστηκε στη σπονδυλική της στήλη και της
χορηγήθηκε χημειοθεραπεία και ορμονοθεραπεία. Ο καρκίνος σταθεροποιήθηκε
και εκείνη επέστρεψε στο νερό, λαμβάνοντας μέρος σε διεθνείς αγώνες.
«Το σύστημα λειτουργεί», τονίζει στο BBC.
Βέβαια, η επιτυχία δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις δεδομένη. Τα
επίσημα δεδομένα δείχνουν ότι οι στόχοι για ταχεία διάγνωση του καρκίνου
επιτυγχάνονται περίπου στο 80% των ασθενών. Συνεπώς, οι αξιωματούχοι
επιμένουν ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης.
Στη «ζεστασιά» του σπιτιού
Ο Μάικλ Ζίγκλερ, δήμαρχος του δήμου Høje-Taastrup κοντά στην Κοπεγχάγη,
διαγνώστηκε με λευχαιμία το 2022. Επειτα από μεταμόσχευση
βλαστοκυττάρων, επέστρεψε στη δουλειά μέσα σε επτά μήνες.
Ο Ζίγκλερ έκανε χημειοθεραπεία στο σπίτι του, χρησιμοποιώντας μια φορητή
συσκευή χορήγησης φαρμάκων, γνωστή ως «αντλία χημειοθεραπείας». Λέει
στο BBC: «Μπορούσα να διατηρήσω κάποια ποιότητα ζωής. Να κάνω πράγματα
στο σπίτι που ήθελα, αντί να είμαι καθηλωμένος σε ένα δωμάτιο
νοσοκομείου». Αν και πρόσφατα διαπιστώθηκε υποτροπή, δηλώνει αισιόδοξος
και έτοιμος να δώσει μία ακόμη μάχη.
Η κατ’ οίκον χημειοθεραπεία αποτελεί πλέον κοινή πρακτική στη Δανία,
όπου η μετατόπιση της περίθαλψης από τα νοσοκομεία στην κοινότητα
κερδίζει συνεχώς έδαφος. Οπως επισημαίνει το BBC, δεν υπάρχουν επαρκή
επιστημονικά δεδομένα που να τεκμηριώνουν ότι ενισχύει τις πιθανότητες
επιβίωσης. Ωστόσο, οι ειδικοί εστιάζουν στο ότι μειώνεται ο κίνδυνος
ενδονοσοκομειακής λοίμωξης – κάτι ιδιαίτερα κρίσιμο για τους ευάλωτους
ασθενείς, ενώ παράλληλα αποδεσμεύονται κλίνες και συνεπακόλουθα
εξοικονομούνται πόροι.
Ηδη το βρετανικό υπουργείο Υγείας έχει θέσει στο μικροσκόπιο το μοντέλο
της Δανίας, εξετάζοντας την ενσωμάτωση στοιχείων του στα κυβερνητικά
σχέδια, όπως είναι η κατ’ οίκον νοσηλεία.
Υπενθυμίζεται ότι και στην Ελλάδα «τρέχει» αντίστοιχο πρόγραμμα, το
«Οίκοθεν», που ξεκίνησε από το αντικαρκινικό νοσοκομείο «Αγιος Σάββας»
και έκτοτε έχει επεκταθεί σε τουλάχιστον πέντε νοσοκομεία (στο «Μεταξά»,
το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης, το ΑΧΕΠΑ στη
Θεσσαλονίκη και το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο»),
με το ίδιο πρόγραμμα να συμπεριλαμβάνει σταδιακά και άλλες δομές.
Δεν υπάρχουν σχόλια