Ο καθηγητής Χρούσος στον Δανίκα: «Είμαστε φτιαγμένοι να ζούμε 132 χρόνια αλλά δεν τα καταφέρνουμε λόγω στρες»
Ο καθηγητής Παιδιατρικής, ένας εκ των 250 σημαντικότερων κλινικών ερευνητών στον κόσμο, εξηγεί τι κρύβεται πίσω από τα μαθησιακά προβλήματα των παιδιών και περιγράφει τον χρυσό κανόνα της μακροζωίας: «Νο1 είναι ο ύπνος, 2 η διατροφή, 3 η άσκηση»
Δημήτρης Δανίκας
Ο καθηγητής Παιδιατρικής, ένας εκ των 250 σημαντικότερων κλινικών ερευνητών στον κόσμο, εξηγεί τι κρύβεται πίσω από τα μαθησιακά προβλήματα των παιδιών και περιγράφει τον χρυσό κανόνα της μακροζωίας: «Νο1 είναι ο ύπνος, 2 η διατροφή, 3 η άσκηση»
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Φωτογραφίες: William Faithful
Βρέθηκα σε πεζόδρομο κοντά στα Ιλίσια. Στην είσοδο του κτιρίου μια μεγάλη επιγραφή έγραφε: Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ιατρική Σχολή. Και με μικρότερα γράμματα: Μονάδα Κλινικής και Μεταφραστικής Ερευνας στην Ενδοκρινολογία. Και με ακόμα μικρότερα, Διευθυντής: Καθηγητής Γιώργος Χρούσος.
Η συνάντηση, μετά πολλών κόπων και άφθονων τηλεφωνημάτων και μηνυμάτων, είχε προσδιοριστεί για τις 11.30. Ανέβηκα παρέα με τον Ουίλιαμ Φέιθφουλ και τη μαγική φωτογραφική μηχανή του. Και πέσαμε πάνω σε πλήθος γραφείων. Ιατρικών. Στην είσοδο ενός εξ αυτών έγραφε το όνομα ειδικού γιατρού για τον ύπνο! Στον θάλαμο υποδοχής πλήθος καθισμάτων και γονείς με τα παιδιά τους. Φόρεσα μάσκα. Πάντα φοβισμένος. Και περιμέναμε. Μέχρι που εμφανίστηκε η κυρία Ελένη, πλάσμα που το βλέμμα της εξέπεμπε χαμόγελα αυθεντικής ευγένειας. Ο καθηγητής μάς περίμενε. Ο χρόνος ελάχιστος. Μόλις σαράντα λεπτά. Αγχώθηκα. Και έτσι, όταν βρέθηκα απέναντι σε ένα αισιόδοξο, χαμογελαστό πρόσωπο, ηρέμησα. Και άρχισα.
Θα μου πείτε, «μα ποιος είναι αυτός ο Γιώργος Χρούσος;». Θα απαντήσω κατεβάζοντας μερικές περγαμηνές από την πλούσια, παραγωγική και δημιουργική διαδρομή του. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ελλάδα.
Ο Γεώργιος Χρούσος είναι μεταξύ των 250 πλέον χαρακτηριστικών κλινικών ερευνητών του κόσμου. Συνέγραψε περισσότερες από 1.100 επιστημονικές εκδόσεις, επιμελήθηκε 29 βιβλία, ενώ τα έργα του έχουν χρησιμοποιηθεί περισσότερες από 74.000 φορές. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα ISI (που μετρά τις αναζητήσεις για επιστημονικές εκδόσεις), είναι ο πλέον ανακτημένος κλινικός παιδίατρος και ενδοκρινολόγος στον κόσμο. Σύμφωνα με τον μετρητή αναφορών της υπηρεσίας Google Μελετητής, είναι ο 37ος πλέον αναγνωρισμένος επιστήμονας στον κόσμο.
Είναι καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Παιδιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ηταν ανώτερος ερευνητής, επικεφαλής του Τμήματος Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας και του Προγράμματος Κατάρτισης, καθώς και επικεφαλής του Κλάδου Παιδιατρικής και Αναπαραγωγικής Ενδοκρινολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Παιδικής Υγείας και Ανθρώπινης Εξέλιξης των ΗΠΑ. Είναι επίσης καθηγητής κλινικής στην Παιδιατρική, στη Φυσιολογία και τη Βιοφυσική στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Τζόρτζταουν και διακεκριμένος επισκέπτης ερευνητής στο Ινστιτούτο Παιδικής Υγείας και Ανθρώπινης Εξέλιξης των ΗΠΑ.
Να συνεχίσω; Περιττό. Ενα σας παρακαλώ. Διαβάστε προσεκτικά αυτά που λέει. Είναι τόσο χρήσιμα όσο είναι και μια αόρατη και αδιαπέραστη προσωπική ασπίδα Υγείας!
Σκηνή 1η: «Απ’ ό,τι φαίνεται είμαστε φτιαγμένοι για 132 χρόνια»
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΑΝΙΚΑΣ: Είδα το βιογραφικό σας και τα ’χασα. Τι είναι όλες αυτές οι ειδικότητες;
ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΟΥΣΟΣ: Στην αρχή έκανα Παθολογία, εν συνεχεία Παιδιατρική και εν συνεχεία Ενδοκρινολογία. Αυτές είναι τρεις ειδικότητες πολύ βασικές όπως ξέρετε.
Δ.Δ.: Δεν είναι μόνο αυτές, είναι κι άλλες... Σχετικά με αυτή
την ανακοίνωση που βγάλατε, μπορούμε να είμαστε νέοι μέχρι τα 200 ας
πούμε;
Γ.ΧΡ.: Απ’ ό,τι φαίνεται, είμαστε φτιαγμένοι για 132 χρόνια, εκεί το έχουν υπολογίσει.
Δ.Δ.: Ποια γενιά;
Γ.ΧΡ.: Ολες οι γενιές. Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για
132 χρόνια, με τον μέσο όρο ζωής γύρω στα 105-110. Ομως, λόγω του στρες
κυρίως, των δυσκολιών, της πίεσης που υφιστάμεθα, πεθαίνουμε νωρίτερα.
Δ.Δ.: Μα, λένε ότι το στρες είναι και θετικό - ένα μέρος του.
Γ.ΧΡ.: Οταν το στρες είναι διαχειρίσιμο, είναι θετικό.
Οταν αισθάνεσαι ότι το έχεις υπό έλεγχο. Να δώσω ένα παράδειγμα.
Ξεκινάω να κάνω κάτι το οποίο έχει μια δυσκολία, αλλά μέσα στη μέρα το
επιτυγχάνω. Στο τέλος έχω ένα θετικό αίσθημα. Αυτό λέγεται ευ στρες
διότι το χειρίστηκα καλά και το ήλεγξα.
Δ.Δ.: Οταν μαθαίνω όμως ότι έχω καρκίνο δεν μπορώ να έχω θετικό στρες.
Γ.ΧΡ.: Αυτό είναι αρνητικό στρες, καταρχάς ψυχολογικό.
Αρχίζεις να σκέφτεσαι «τι θα μου συμβεί, θα προχωρήσει...». Καλό είναι
βέβαια, τώρα που έχουμε τρόπους να αντιμετωπίσουμε τον καρκίνο, να τον
αντιμετωπίσουμε μαχητικά και με ελπίδα ότι θα κρατήσουμε πολλά χρόνια.
Οτι δεν θα υποφέρουμε. Και πραγματικά, ξέρω γυναίκες με καρκίνο του
μαστού που, αν τον θεωρήσουν έναν εχθρό που μπορούν να τον
αντιμετωπίσουν, τον αντιμετωπίζουν σωστά, ζουν περισσότερο - και ζουν
καλά.
Δ.Δ.: Αυτά που κάνουν οι γυναίκες με τις πλαστικές, με τα υαλουρονικά, δημιουργούν προβλήματα στον οργανισμό;
Γ.ΧΡ.: Οχι, όχι, δεν μπορεί να κάνει κάτι κακό το υαλουρονικό.
Σκηνή 2η: «Οσο μεγαλύτεροι είναι οι γονείς, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα τα παιδιά τους να γεννηθούν με προβλήματα»
Δ.Δ.: Μπορεί κανείς να διατηρηθεί νέος; Τα κύτταρα δεν πεθαίνουν;
Γ.ΧΡ.: Τα κύτταρα πεθαίνουν - και είναι
προγραμματισμένα να πεθάνουν. Ομως αυτό βέβαια πάει λίγο μακριά στο
μέλλον - ξέρουμε πλέον πώς να κάνουμε την αναγέννηση ενός κυττάρου. Να
σκεφτείτε ότι οι γαμέτες, δηλαδή τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια, είναι
νέα κύτταρα, έχουν επανέλθει σε πολύ νεανική μορφή.
Δ.Δ.: Δηλαδή τα κύτταρα ενός άνδρα εβδομήντα ετών στην εκσπερμάτωση είναι νέα;
Γ.ΧΡ.: Τα κύτταρα αυτά είναι νέα, δυστυχώς όμως, λόγω
του ότι έχουν περάσει εβδομήντα χρόνια, έχουν μαζέψει μεταλλάξεις πάνω
τους. Εχουν γίνει αλλαγές στο DNA. Γι’ αυτό και όταν έχουμε μεγαλύτερους
γονείς, δηλαδή πατέρες και μητέρες που είναι μεγάλης ηλικίας, τα παιδιά
αυτά έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν προβλήματα γενετικά, τα οποία
μπορεί να εμφανιστούν με διάφορους τρόπους.
Δ.Δ.: Δηλαδή η γυναίκα μέχρι πόσων ετών είναι καλό να γεννάει;
Γ.ΧΡ.: Το καλό είναι μέχρι τα 37 να έχει ολοκληρώσει
τον κύκλο. Διότι μετά πλέον αρχίζει και το αναπαραγωγικό σύστημα
σιγά-σιγά να αλλοιώνεται, η γονιμότητα πέφτει.
Δ.Δ.: Και αυτό δημιουργεί προβλήματα στο παιδί στο μέλλον.
Γ.ΧΡ.: Ακριβώς. Πολλά παιδάκια που έχουν μαθησιακά προβλήματα, ΔΕΠΥ
(Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότας) πέφτουν μέσα στο
φάσμα του αυτισμού. Αν τα κοιτάξει κανείς, έχουν μεταλλάξεις σε διάφορα
γονίδια. Και όσο μεγαλύτεροι είναι οι γονείς, τόσο μεγαλύτερη είναι η
πιθανότητα να έχεις και κάτι τέτοιο.
Δ.Δ.: Δηλαδή μια μητέρα που γεννάει σαράντα ετών μπορεί να έχει περισσότερες πιθανότητες να γεννήσει αυτιστικό παιδί;
Γ.ΧΡ.: Εάν πάρω μια στατιστική και βάλω από τη μια
μεριά την ηλικία της μητέρας ή του πατέρα και από την άλλη μεριά την
πιθανότητα το παιδί να έχει κάτι αναπτυξιακό, θα είναι μια ευθεία
γραμμή. Υπάρχει δηλαδή μια συσχέτιση - ανεβαίνει η ηλικία, ανεβαίνουν οι
πιθανότητες.
Δ.Δ.: Αλλά γίνεται προγεννητικός έλεγχος τώρα, δεν είναι έτσι;
Γ.ΧΡ.: Γίνεται για ορισμένα νοσήματα, όχι για όλα. Για
τον αυτισμό δεν γίνεται, διότι ο αυτισμός είναι πολυγονιδιακό πρόβλημα.
Θα γίνεται κάποτε, όταν ξέρουμε όλα τα γονίδια.
Σκηνή 3η: «Η ΑΙ πρέπει να χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο ως βοηθητικό εργαλείο»
Δ.Δ.: Ποιο είναι το μέλλον;
Γ.ΧΡ.: Το μέλλον είναι, κατά τη γνώμη μου, ότι θα
φτάσουμε σε μια εποχή που θα μπορούμε να ξέρουμε από τη Γενετική εάν το
παιδί έχει πιθανότητες να πάθει αυτισμό, να πάθει ΔΕΠΥ, να πάθει
οτιδήποτε.
Δ.Δ.: Πότε θα γίνει αυτό;
Γ.ΧΡ.: Θα γίνει μέσα σε λίγα χρόνια. Δεν θα ’λεγα πενταετία, αλλά είμαστε κοντά.
Δ.Δ.: Θα μπορούμε να ελέγχουμε τις γεννήσεις; Δηλαδή θα μπορούμε να πούμε στο μέλλον τι παιδί θα γεννήσουμε;
Γ.ΧΡ.: Θα μπορούμε να μιλάμε με πιθανότητες. Δηλαδή
ότι το παιδί αυτό έχει μεγάλη πιθανότητα να πάθει αυτοανοσία, να πάθει
αλλεργία, να γίνει παχύσαρκο ή να πάθει αυτισμό. Πιθανότητες, πάντα.
Εκεί που έχουμε βεβαιότητα είναι όταν είναι λίγα τα γονίδια, τα λεγόμενα
μονογονιδιακά ή ολογονιδιακά νοσήματα.
Δ.Δ.: Τι διαφορά έχουν με τα άλλα;
Γ.ΧΡ.: Να σας πω ένα παράδειγμα. Στη θαλασσαιμία,
δηλαδή τη μεσογειακή αναιμία, ξέρουμε ακριβώς τι συμβαίνει και την
αντιμετωπίζουμε. Υπάρχουν πλέον και φάρμακα και μεταγγίσεις και σύντομα
θα έχουμε και γονιδιακή θεραπεία. Τα μονογονιδιακά νοσήματα θα
μπορέσουμε γρήγορα, στα επόμενα χρόνια, να τα θεραπεύσουμε διότι πλέον
μπορούμε να βάλουμε γονίδια μέσα στο γονιδίωμα.
Δ.Δ.: Αρα θα λυθεί το πρόβλημα αυτό.
Γ.ΧΡ.: Προβλήματα τέτοιου είδους, μονογονιδιακά, που
ξέρουμε ποιο είναι το γονίδιο που έχει το πρόβλημα, θα λυθούν. Τα
πράγματα είναι πολύ αισιόδοξα.
Δ.Δ.: Με το AI δεν θα επηρεαστεί η δουλειά σας; Αν εμένα μου
λέει «δεν χρειάζεται να πας στον γιατρό, έχεις αυτό, έχεις εκείνο, κάνε
το ένα, κάνε το άλλο»;
Γ.ΧΡ.: Το μάθαμε, το χρησιμοποιούμε πια το AI. Είναι
καλό, αλλά πρέπει να το βλέπουμε ως μοχλό. Δεν έχει κρίση, δεν έχει
συναίσθημα. Και το συναίσθημα είναι σημαντικό.
Δ.Δ.: Δεν κινδυνεύει το λειτούργημά σας;
Γ.ΧΡ.: Οχι, θα βελτιωθεί. Διότι πλέον μέσω του AI μια
ακτινογραφία θα μας δίνει πολύ περισσότερες πληροφορίες απ’ όσες
μπορούμε να έχουμε τώρα. Οπως με το στηθοσκόπιο, που υπάρχει 200 χρόνια
τώρα και χρησιμοποιείται ακόμα. Αλλά τώρα με τον φορητό υπέρηχο μπορούμε
να δούμε μέσα στο σώμα - μπορώ να σας πω αν έχετε πέτρες στη χολή, κάτι
που με το στηθοσκόπιο δεν μπορώ να το κάνω. Δηλαδή η ΑΙ πρέπει να
χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο ως βοηθητικό εργαλείο, ένας μοχλός που
μας αυξάνει τη δυνατότητα να σηκώσουμε μεγαλύτερο γνωστικό βάρος. Οταν
έχουμε 44.000 γονίδια, είναι αδύνατον ένας άνθρωπος να τα θυμάται όλα
αυτά.
Δ.Δ.: Εχουμε τόσα γονίδια;
Γ.ΧΡ.: Ναι, κάθε κύτταρό μας εκφράζει 44.000 γονίδια.
Με τη βοήθεια λοιπόν της ΑΙ, που μπορεί να κάνει μεγάλους υπολογισμούς
γρήγορα, θα έχουμε το αποτέλεσμα πατώντας ένα κουμπί.
Σκηνή 4η: «Η σχιζοφρένεια είναι μια πολύ γενετική νόσος»
Δ.Δ.: Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν είναι μοναδικός; Δεν είναι αντίγραφο κάποιου άλλου, σωστά;
Γ.ΧΡ.: Κοιτάξτε, μεταξύ μας οι άνθρωποι διαφέρουμε
κατά 1/000, αλλά αυτό το ένα τοις χιλίοις είναι πολύ σημαντικό. Διότι
μας δίνει όλα τα χαρακτηριστικά που μας ξεχωρίζουν. Ακόμα και οι
μονογενείς δίδυμοι, που είναι ταυτόσημοι γενετικά, εάν βρεθούν σε
διαφορετικό περιβάλλον, συμπεριφέρονται τελείως διαφορετικά. Πάρε τον
έναν και βάλ’ τον σε ένα φτωχό περιβάλλον, βάλε τον άλλον σε ένα πλούσιο
περιβάλλον, θα είναι τελείως διαφορετική η συμπεριφορά τους. Να σας πω
κι ένα παράδειγμα για τη σχιζοφρένεια, που είναι μια πολύ γενετική
νόσος. Εάν έχεις δίδυμα μονογενή και το ένα έχει σχιζοφρένεια, η
πιθανότητα να αναπτύξει σχιζοφρένεια το άλλο, που είναι γενετικά
ταυτόσημα, είναι 50%, δεν είναι 100%. Γιατί το άλλο 50% είναι το
περιβάλλον.
Δ.Δ.: Και πώς καταλαβαίνουμε ότι το παιδί πάσχει από σχιζοφρένεια;
Γ.ΧΡ.: Η διάγνωση της σχιζοφρένειας είναι εύκολη. Μπαίνει κλινικά.
Δ.Δ.: Σε ποια ηλικία;
Γ.ΧΡ.: Από πολύ νωρίς, σχετικά. Συνήθως μπαίνει στην
εφηβεία, όπου λέγεται ηβηφρένεια. Η βαριά μορφή ξεκινάει ήδη από την
εφηβεία. Οχι. Νωρίτερα είναι περίεργα τα παιδιά, αλλά δεν εκφράζουν την
πλήρη νόσο.
Δ.Δ.: Και η σχιζοφρένεια έχει κλιμακώσεις;
Γ.ΧΡ.: Βέβαια. Υπάρχει ελαφρά σχιζοφρένεια, βαριά...
Δ.Δ.: Στη βαριά μπορεί να καταλήξει να γίνει δολοφόνος ο άλλος;
Γ.ΧΡ.: Κοιτάξτε, κακώς τους έχουμε χαρακτηρίσει έτσι
τους ψυχοπαθείς. Αυτοί που έχουν νοσήματα όπως η κατάθλιψη, η
σχιζοφρένεια, δεν είναι απαραίτητα βίαιοι. Πολλοί από τους πολύ βίαιους
ανθρώπους δεν είναι ούτε σχιζοφρενείς, ούτε καταθλιπτικοί.
Δ.Δ.: Είναι κανονικοί. Και είναι ανάμεσά μας.
Γ.ΧΡ.: Ακριβώς. Το 1% του πληθυσμού έχει αυτό που
λέγεται ψυχοπαθητικότητα. Δεν σημαίνει ψυχοπάθεια. Ψυχοπαθητικότητα
σημαίνει ότι δεν έχουν συνείδηση.
Δ.Δ.: Συνείδηση για ποιο πράγμα;
Γ.ΧΡ.: Δεν ξεχωρίζουν το σωστό από το λάθος, το δίκαιο
από το άδικο. Αυτοί όμως, αν βρεθούν σε καλό περιβάλλον, πάνε μια χαρά
στη ζωή τους. Δεν έχουν κανένα πρόβλημα διότι μαθαίνουν από τους άλλους.
Και όταν το μεγαλώνεις το παιδί σωστά, βγαίνει καλός άνθρωπος.
Σκηνή 5η: «Σε κάθε παιδί έξι ετών έχει σχηματιστεί η λογική, η ηθική, όλα αυτά είναι γραμμένα στο DNA μας»
Δ.Δ.: Οι γονείς παίζουν μεγάλο ρόλο.
Γ.ΧΡ.: Τεράστιο. Τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής είναι
σημαντικά, γιατί εκεί σχηματίζεται η εμπιστοσύνη του ανθρώπου προς τον
άνθρωπο, που είναι αυτή του παιδιού προς τη μητέρα. Η μητέρα παίζει
τεράστιο ρόλο. Και μετά βέβαια ο πατέρας, οι συγγενείς, τα αδέλφια και
ούτω καθεξής. Στα δύο πρώτα χρόνια είναι ο δεσμός, έτσι λέγεται αυτό.
Μετά, στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια γίνεται ο σχηματισμός της
κρίσης, δηλαδή της λογικής και της ηθικής.
Δ.Δ.: Από ποια ηλικία;
Γ.ΧΡ.: Στα έξι χρόνια έχει ολοκληρωθεί αυτό, δηλαδή ο
τρόπος που σκεφτόμαστε, η λογική, και ο τρόπος που βλέπουμε τους άλλους
ανθρώπους, η ηθική. Το αίσθημα του δικαίου, το οποίο είναι έμφυτο στον
άνθρωπο. Και η λογική μας και η ηθική μας είναι γραμμένα στο DNA μας.
Δ.Δ.: Υπάρχει ήδη το αίσθημα της δικαιοσύνης και της ηθικής στο DNA μας;
Γ.ΧΡ.: Οταν γεννιέται το παιδί το έχει ήδη μέσα του.
Δ.Δ.: Δεν είναι η Εκκλησία που το επιβάλλει;
Γ.ΧΡ.: Οχι, αυτό είναι έμφυτο. Ετσι αναπτυχθήκαμε ως ανθρωπότητα.
Δ.Δ.: Και τότε ένας δολοφόνος πώς σκοτώνει;
Γ.ΧΡ.: Αν πάτε στις αμερικανικές φυλακές, θα δείτε ότι
περίπου το 85% των φυλακισμένων -ανδρών και γυναικών- τους είχαν
κακοποιήσει στα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής τους. Οι γονείς τους, οι
συγγενείς τους, όποιοι είχαν τη φροντίδα τους. Τα παιδιά αυτά μετά
αναπτύσσουν ψυχοπαθητικότητα δευτερογενώς. Δηλαδή δεν το έχουν στο DNA
τους, αλλά επειδή τα έχουν κακοποιήσει τόσο πολύ, δεν γίνεται σωστά ούτε
η ανάπτυξη της λογικής ούτε της ηθικής, οπότε αργότερα έχουν
προβλήματα.
Δ.Δ.: Και τα εκτονώνουν με αυτόν τον τρόπο;
Γ.ΧΡ.: Ναι, γιατί δεν έχουν την ικανότητα να ελέγξουν
την παρόρμησή τους. Είναι πολύ βασικό αυτό. Διότι στα πρώτα πέντε με έξι
χρόνια της ζωής μαθαίνουμε να ρυθμίζουμε τα συναισθήματά μας, δηλαδή
έχουμε τη λεγόμενη συναισθηματική αυτορρύθμιση. Αυτό λοιπόν δεν το έχουν
τα παιδιά αυτά.
Δ.Δ.: Τι είναι αυτό;
Γ.ΧΡ.: Είναι η ικανότητα της λογικής να ελέγχει το
συναίσθημα. Είσαι σε ένα μπαρ, κάποιος δεν σου αρέσει, έχεις την
παρόρμηση να τον χτυπήσεις. Τα παιδιά αυτά πάνε σε ένα μπαρ, νομίζουν
ότι τους στραβοκοιτάει κάποιος, πάνε και τον πλακώνουνε. Εχουν την
παρόρμηση του θυμού και της επιθετικότητας και δεν μπορούν να την
ελέγξουν διότι δεν ανέπτυξαν το αίσθημα της αυτορρύθμισης.
Σκηνή 6η: Υπνος, διατροφή, άσκηση, με αυτή τη σειρά
Δ.Δ.: Μια γυναίκα που την εγκαταλείπει ο άντρας της και
αισθάνεται πάρα πολύ άσχημα δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό της, μπορεί
να κάνει πράγματα απίστευτα - να φτάσει π.χ. και στην αυτοκτονία.
Γ.ΧΡ.: Δυστυχώς υπάρχουν αυτά, δεν είναι όμως το 100%,
είναι ένα μικρό ποσοστό. Η ζωή είναι γεμάτη στρες, πρέπει από μικροί να
μάθουμε να τα ελέγχουμε αυτά. Ο χωρισμός είναι ένα τεράστιο στρες - όχι
και για τους δύο βέβαια.
Δ.Δ.: Για τη γυναίκα κυρίως;
Γ.ΧΡ.: Οχι, και για τον άντρα το ίδιο είναι. Οταν ένα
ζευγάρι χωρίζει, πάει να πει ότι τουλάχιστον ο ένας απ’ τους δύο έχει
πρόβλημα. Ο ένας καταπιέζεται και ο άλλος καταπιέζει, να το πούμε έτσι.
Κι εγώ νόμιζα ότι θα στρεσαριστούν και οι δύο σε έναν χωρισμό, αλλά
πολλές φορές ο ένας ανακουφίζεται και ο άλλος υποφέρει. Δεν είναι
απαραίτητο δηλαδή ότι ο χωρισμός θα επηρεάσει το ίδιο και τους δύο.
Ανακουφίζεται αυτός που υποφέρει κατά τη διάρκεια της σχέσης. Αυτός
σηκώνεται και φεύγει. Ο άλλος όμως πίσω, υποφέρει. Βέβαια, όταν έχεις
ζήσει με κάποιον και έχεις παιδιά, συμφέροντα κοινά, ο χωρισμός θα
επηρεάσει και τους δύο πάρα πολύ.
Δ.Δ.: Ο ύπνος τι ρόλο παίζει στη ζωή μας;
Γ.ΧΡ.: Ο ύπνος είναι Νο1. Εγινε τώρα μια μεγάλη μελέτη
στην Αμερική για το τι είναι πιο σημαντικό για την υγεία του ανθρώπου.
Κοιτάξανε διατροφή, άσκηση και ύπνο. Το πιο σημαντικό, λοιπόν, είναι ο
ύπνος. Το δεύτερο ήταν η διατροφή και το τρίτο η άσκηση. Και τα τρία
είναι σημαντικά, αλλά πρέπει να φροντίζουμε όλοι να κοιμόμαστε καλά.
Είναι βασικό αυτό, διότι μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε το στρες της
ημέρας.
Δ.Δ.: Πώς μπορούμε να κοιμηθούμε καλά;
Γ.ΧΡ.: Το βράδυ πρέπει να αναπαυόμαστε. Πολύς κόσμος
παίρνει τα προβλήματα της δουλειάς -ή του σχολείου το παιδί- και τα
φέρνει στο σπίτι.
Δ.Δ.: Ε, λογικό είναι αυτό. Πώς να τα πετάξεις αυτά;
Γ.ΧΡ.: Πρέπει να αποκτήσουμε δεξιότητες ελέγχου.
Πρέπει τις βραδινές ώρες της ημέρας, και τις γιορτές και τα
Σαββατοκύριακα, να ανακουφιζόμαστε. Διότι ο οργανισμός έχει την ανάγκη
να πέσουν οι ορμόνες του στρες, που είναι η κορτιζόλη και μερικές άλλες.
Και όταν πέφτουν αυτές οι ορμόνες, ο εγκέφαλος αναπλάθεται, οι ιστοί
αναπλάθονται. Αμα έχεις συνέχεια στρες, είσαι συνεχώς σε μια καταβολική
φάση. Αντί να φτιάχνεις, χαλάς. Αυτό κάνουν οι ορμόνες του στρες για να
σε βοηθήσουν. Οταν είσαι στρεσαρισμένος, αρχίζεις και παράγεις γλυκόζη,
αμινοξέα για να σε βοηθήσουν, αλλά αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για
πολύ. Για ένα χρονικό διάστημα σε βοηθάει, όμως αν γίνει χρόνιο έχει την
αντίθετη δράση. Γι’ αυτό και πρέπει να ξεχωρίσουμε τι είναι το οξύ
στρες, το οποίο συνήθως δεν αφήνει κάτι πίσω, είναι ούτε γάτα ούτε ζημιά
- εκτός αν είναι κάτι πάρα πολύ μεγάλο.
Δ.Δ.: Το οξύ στρες δεν είναι πολύ επικίνδυνο;
Γ.ΧΡ.: Πας στον δρόμο, σε μουτζώνει κάποιος και
εκνευρίζεσαι. Είναι ένα οξύ στρες αυτό. Πας σπίτι μετά, το έχεις
ξεχάσει. Ούτε κακό σου κάνει, ούτε τίποτα. Αλλά αν δεις κάποιον να
σκοτώνεται μπροστά σου, αυτό είναι ένα βαρύ στρες - οξύ μεν, αλλά βαρύ.
Στην περίπτωση αυτή, περίπου ένα 20% των ανθρώπων έχουν μια ιδιαίτερη
ευαισθησία και μπορεί να πάθουν το λεγόμενο μετατραυματικό σύνδρομο.
Είναι ένα αγχωτικό σύνδρομο: το σκέφτονται συνέχεια, τους έρχεται στο
μυαλό, τους προκαλεί εφιάλτες, τους προκαλεί άγχος. Ευτυχώς, αυτού του
είδους τα τεράστια στρες δεν είναι πολλά και το 80% των ανθρώπων δεν
επηρεάζεται τελικά, δηλαδή επανέρχονται. Αλλά ένα 20% είναι ευάλωτο. Γι’
αυτό και στον αμερικανικό στρατό προσπαθούν να βρουν ποιοι είναι οι
ευάλωτοι για να μην πάνε στις πρώτες γραμμές του πολέμου. Διότι εάν
αυτοί πάνε μπροστά και πάθουν μετατραυματικό σύνδρομο, θα είναι μια
αιμορραγία για το σύστημα υγείας της χώρας για πολλά χρόνια.
Σκηνή 7η: Τα ευεργετικά κύματα Δέλτα
Δ.Δ.: Τι μέρος του πληθυσμού έχει αυτά τα προβλήματα του ύπνου, του στρες, της κακοποίησης;
Γ.ΧΡ.: Της κακοποίησης είναι άγνωστο, γιατί πολλά
γίνονται μέσα στα σπίτια και δεν φαίνονται ποτέ εκτός του σπιτιού. Τα
κρύβουν, γιατί είναι και στίγμα.
Δ.Δ.: Για τον ύπνο, υπάρχει στατιστική; Πόσοι Ελληνες κοιμούνται κανονικά και πόσοι όχι;
Γ.ΧΡ.: Για τους Ελληνες δεν ξέρω να σας πω. Στην
Αμερική βέβαια έχουν γίνει λεπτομερείς μελέτες. Καθώς μεγαλώνουμε, μετά
τα 35 είναι που αρχίζουν τα προβλήματα του ύπνου. Και αυτό συμβαίνει
διότι αυξάνεται η ευαισθησία του εγκέφαλου στο στρες. Δηλαδή μετά τα 35,
κατά μέσο όρο, δεν σε αφήνει να κοιμηθείς. Ολες αυτές οι βιολογικές
ιδιότητες, όπως το να σε ξυπνάει το στρες και να μη σε αφήνει να
κοιμηθείς, είναι κωδωνοειδείς καμπύλες. Δηλαδή ο πολύς πληθυσμός είναι
κάπου στη μέση, είναι όμως μερικοί που είναι πολύ ευαίσθητοι και μερικοί
που δεν τους πειράζει τίποτα. Λοιπόν, όλη αυτή η καμπύλη στον δυτικό
τρόπο ζωής έχει μεταφερθεί προς τα αριστερά. Δηλαδή μας έχει κάνει πιο
ευαίσθητους γιατί είναι πιο πολύ το στρες της ημέρας. Ενα μεγάλο λάθος
που κάνουν οι γονείς είναι που αφήνουν τα παιδιά τους να παίρνουν τα
smartphones και τις οθόνες στο κρεβάτι. Τα παιδιά αυτά και αργούν να
κοιμηθούν, και όταν κοιμηθούν έχουν κακή ποιότητα ύπνου. Πρώτον, διότι
όλες αυτές οι οθόνες παράγουν μπλε φως, το οποίο καταστέλλει την
παραγωγή της μελατονίνης, της ορμόνης που μας προκαλεί τον ύπνο. Και
δεύτερον, αυτή η διέγερση που μας προκαλούν δεν μας αφήνει να
κοιμηθούμε. Αυτό που βλέπεις μπορεί να σε ερεθίσει - γιατί δεν θα το
κράταγες άμα δεν σε ερέθιζε κατά κάποιον τρόπο. Οπως και να ’ναι, σε
ξυπνάει. Οπότε μετά ο ύπνος δεν είναι καλής ποιότητας. Εχεις πολλά
ξυπνήματα κατά τη διάρκεια της νύχτας ή δεν έχεις τα λεγόμενα βαθιά
κύματα, τα κύματα Δέλτα.
Δ.Δ.: Τι είναι αυτά;
Γ.ΧΡ.: Αυτά είναι κύματα που συμβαίνουν μέσα στον βαθύ
ύπνο. Οταν έχουμε τον βαθύ ύπνο, για μερικές ώρες κατά τη διάρκεια της
νύχτας ανοίγουν οι κρουνοί του εγκεφαλονωτιαίου υγρού - είναι το υγρό
που περνάει μέσα από τον εγκέφαλο και τον καθαρίζει.
Δ.Δ.: Είναι ευεργετικός ο βαθύς ύπνος δηλαδή.
Γ.ΧΡ.: Πολύ ευεργετικός. Οταν ξυπνάς το πρωί και αισθάνεσαι φρέσκος, πάει να πει ότι ο εγκέφαλός σου έχει καθαρίσει καλά.
Δ.Δ.: Αυτοί πόσοι είναι στατιστικά;
Γ.ΧΡ.: Οι φυσιολογικοί άνθρωποι και τα παιδιά έχουν
βαθύ ύπνο. Αυτοί που δεν έχουν είναι αυτοί που είναι χρόνια
στρεσαρισμένοι, αυτοί που παίρνουν το κινητό στο κρεβάτι, αυτοί που
πίνουν το βράδυ πολύ...
Δ.Δ.: Πόση ώρα πρέπει να κοιμόμαστε το βράδυ;
Γ.ΧΡ.: Είναι ανάλογα με τις ηλικίες. Τα παιδιά πρέπει
να κοιμούνται δώδεκα ώρες, τα μωρά ακόμη περισσότερο. Αλλά όπως περνάνε
τα χρόνια, φτάνουμε στον 18χρονο ή τον 20χρονο, ο οποίος πρέπει να
κοιμηθεί επτά με οκτώ ώρες το εικοσιτετράωρο.
Δ.Δ.: Και οι μεγαλύτεροι;
Γ.ΧΡ.: Το ίδιο, επτά με οκτώ ώρες, τόσο χρειαζόμαστε
όλοι. Είναι λίγοι αυτοί οι οποίοι μπορούν να κοιμηθούν τρεις ή τέσσερις
ώρες το 24ωρο και να είναι εντάξει. Και αυτοί έχουν μεταλλάξεις σε
διάφορα γονίδια - τώρα αρχίζουμε να τα απομονώνουμε.
Δ.Δ.: Κοιμούνται τόσο λίγο και είναι καλά; Πώς γίνεται αυτό;
Γ.ΧΡ.: Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι και ο Μικελάντζελο δεν
κοιμόντουσαν, είχαν ελάχιστο ύπνο, αλλά ήταν ιδιαίτεροι άνθρωποι,
σπάνιοι. Ο πολύς κόσμος -και σε αυτούς συμπεριλαμβάνω και τον εαυτό μου-
χρειάζεται επτά με οκτώ ώρες ύπνου το 24ωρο.
Δ.Δ.: Αυτοί που παίρνουν χάπια για τον ύπνο; Επιτρέπεται αυτό;
Γ.ΧΡ.: Τα χάπια για ύπνο δυστυχώς είναι διαζεπάμες, δηλαδή είναι όπως το Βάλιουμ.
Δ.Δ.: Υπάρχει και φυτικό Βάλιουμ, το οποίο δεν κάνει τίποτα κιόλας.
Γ.ΧΡ.: Ναι, δεν κάνουν πολλά πράγματα αυτά. Είναι και
το φαινόμενο placebo, που είναι πολύ ισχυρό. Δηλαδή, όταν πιστεύεις ότι
κάτι σε βοηθάει, μπορεί να σε βοηθήσει. Η αυθυποβολή στον άνθρωπο είναι
πολύ ισχυρή. Γι’ αυτό κι εγώ λέω, «αν σε βοηθάει κάτι, πάρ’ το». Δεν λέω
όχι. Αν μου πει κάποιος «παίρνω αυτό το ματζούνι το βράδυ και κοιμάμαι
μια χαρά», του λέω «πάρ’ το». Δυστυχώς τα φάρμακα αυτά που έχουμε για να
κοιμόμαστε, τα λεγόμενα αγχολυτικά, είναι πολύ εθιστικά. Οχι ότι είναι
κακά φάρμακα, δουλεύουν, αλλά είναι εθιστικά. Ετσι και μάθεις να
κοιμάσαι με αυτά κάθε βράδυ, τέρμα, θα κοιμάσαι με αυτά μέχρι το τέλος
της ζωής σου.
Σκηνή 8η: «Το πολύ φως έχει συσχετιστεί με καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνους»!
Δ.Δ.: Εσείς πώς κοιμάστε; Δεν βλέπετε τηλεόραση, δεν παίρνετε κινητό το βράδυ;
Γ.ΧΡ.: Οχι, τα αφήνω απέξω. Τουλάχιστον δύο ώρες πριν.
Δ.Δ.: Και πότε πέφτετε για ύπνο;
Γ.ΧΡ.: Κανονικά, κατά τις 11.00, 11.30. Κοιμάμαι αυτές τις 7-8 ώρες που πρέπει.
Δ.Δ.: Εχει σημασία τι ώρα θα κοιμηθούμε;
Γ.ΧΡ.: Δεν έχει σημασία τι ώρα, αλλά πόση διάρκεια - και να το κρατάμε το ίδιο.
Δ.Δ.: Αν εγώ κοιμάμαι 5 το πρωί και ξυπνάω 12 το μεσημέρι;
Γ.ΧΡ.: Αν το κάνετε αυτό κάθε μέρα, είστε ΟΚ. Ο
βιολογικός ρυθμός προσαρμόζεται. Αυτό που είναι κακό είναι να κοιμάσαι
πέντε βράδια στις 11 και μετά δύο βράδια, Παρασκευή και Σάββατο, στις
3-4 το πρωί. Αυτό είναι σκότωμα για τον οργανισμό.
Δ.Δ.: Του αλλάζεις τη συνήθεια.
Γ.ΧΡ.: Είμαστε συνδεδεμένοι με τη φύση. Ο άνθρωπος είναι συνδεδεμένος με τον 24ωρο ρυθμό.
Δ.Δ.: Τη φύση την καταστρέφουμε.
Γ.ΧΡ.: Με τα φώτα και μόνο. Τα δυνατά φώτα, το πολύ
φως, που σημαίνει ότι δεν κοιμάσαι κανονικά, όπως θα έπρεπε, έχει
συσχετιστεί με αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων και των καρκίνων.
Δ.Δ.: Αυτό είναι φοβερό που μου λέτε τώρα.
Γ.ΧΡ.: Καινούριες μελέτες είναι αυτές. Αν δεν κοιμάσαι
κανονικά και μένεις ξύπνιος πολλές ώρες, το ανοσολογικό σύστημα του
οργανισμού δεν δουλεύει καλά. Χάνεις δηλαδή τη δυνατότητα άμυνας και
προς τα μικρόβια και προς τους καρκίνους. Επιπλέον, αν δεν κοιμάσαι καλά
και έχεις στρες, έχεις συνεχώς ανεβασμένη κορτιζόλη και άλλες ορμόνες
του στρες.
Δ.Δ.: Δηλαδή, ένας που δεν κοιμάται καλά έχει περισσότερες πιθανότητες να πάθει καρκίνο, αυτό μου λέτε τώρα;
Γ.ΧΡ.: Αυξάνονται οι πιθανότητες - πάντα με
πιθανότητες μιλάμε. Ολα αυτά που σας λέω είναι στατιστικές μελέτες,
επιδημιολογικές. Είναι δημοσιευμένες έρευνες σε καλά περιοδικά.
Σκηνή 9η «Ο Γεωργιάδης έχει βοηθήσει πολύ το ΕΣΥ»
Δ.Δ.: Το καινούργιο λοιπόν που βρήκαμε τώρα τι είναι;
Γ.ΧΡ.: Είναι δύο τα καινούρια. Ο Ιπποκράτης είχε
μιλήσει για ύπνο, διατροφή και άσκηση. Μετά προστέθηκαν δύο προβλήματα,
τα οποία τα λέμε εμείς, δηλαδή οι νεότεροι επιστήμονες. Το ένα είναι ο
24ωρος ρυθμός, ο κιρκάδιος όπως λέγεται. Από το circa diem, δηλαδή «γύρω
από την ημέρα». Αυτός ρυθμίζεται από το φως βασικά, από τον ήλιο. Είναι
έμφυτος μέσα στα κύτταρά μας, στο DNA μας και είναι γύρω στις 24,4
ώρες. Το 24ωρο είναι η περιστροφή της Γης γύρω από τον εαυτό της. Πριν
από 3-4 δισεκατομμύρια χρόνια ήταν ακριβώς 24,4 ώρες. Επειδή μεταβλήθηκε
η περιστροφή της Γης, πρέπει να συντονιστούμε με τον ήλιο - και ο
συντονισμός είναι 24ωρος.
Δ.Δ.: Κι αν δεν έχει ήλιο; Εχει σημασία;
Γ.ΧΡ.: Δεν έχει σημασία, ο ρυθμός κρατάει 3-4 μέρες.
Και να μη δεις ήλιο μια μέρα, ο ρυθμός κρατάει. Αλλά όχι για πολύ - αν
το αφήσεις, αλλάζει, πάει να προσαρμοστεί αλλού. Οι άνθρωποι που είναι
τελείως τυφλοί έχουν τεράστιο πρόβλημα ύπνου. Διότι η ώρα που πρέπει να
κοιμηθούν αλλάζει κάθε τόσο. Κι αυτό επειδή ο εγκέφαλός τους δουλεύει με
24,4 ώρες, ενώ ο δικός μας, επειδή συντονιζόμαστε με τον ήλιο, πάει με
24 ώρες. Εχουμε το πλεονέκτημα ότι μέσω του ήλιου μπαίνει από το μάτι το
φως και ρυθμίζει έναν πυρήνα στον υποθάλαμο, τον υπερχιασματικό πυρήνα.
Λέγεται έτσι γιατί είναι πάνω από το χίασμα του οπτικού νεύρου. Αυτός
συντονίζεται από το φως και έτσι συντονίζει όλο τον οργανισμό. Αυτό
λοιπόν είναι το τέταρτο στοιχείο που προσθέσαμε στα τρία του Ιπποκράτη.
Το πέμπτο είναι η διαχείριση του στρες. Αυτά τα δύο δεν τα είχε πει ο
Ιπποκράτης, αφού δεν υπήρχε το τεχνητό φως τότε. Ολοι ήταν με κεριά, και
αυτά δεν έχουν αρκετή φωτεινότητα, γι’ αυτό και πήγαιναν για ύπνο πολύ
νωρίς. Σήμερα το τεχνητό φως καταστέλλει τη μελατονίνη και μας κρατάει
ξύπνιους. Ενώ στο παρελθόν κοιμόντουσαν περισσότερο. Ακόμα και η γενιά
των γονιών μου. Τους θυμάμαι πολύ καλά στο σπίτι που πέφτανε για ύπνο
νωρίς, ξύπναγαν νωρίς και το μεσημέρι όταν ερχόταν ο πατέρας μου σπίτι
ξανακοιμόταν.
Δ.Δ.: Είναι χρήσιμος ο ύπνος το μεσημέρι;
Γ.ΧΡ.: Απόλυτα. Είναι πολύ καλός για τον οργανισμό, αποδεδειγμένα.
Δ.Δ.: Ποια είναι η διαφορά μας στην Ελλάδα σε σχέση με την Αμερική όσον αφορά την Παιδιατρική και την Ενδοκρινολογία;
Γ.ΧΡ.: Είμαστε καλά. Εγώ ήμουν στο Τζόρτζταουν και
κρατάω επαφή - πηγαίνω συχνά εκεί, είμαι σε εταιρείες. Είμαστε πολύ καλά
από πλευράς Ιατρικής στη χώρα μας και είμαι περήφανος γι’ αυτό. Οχι
μόνο Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, αλλά και Ιατρικής γενικά μπορώ να
σας πω. Δηλαδή, ενώ το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας ήταν Νο1 στον
κόσμο, αυτή τη στιγμή έχουμε Ελληνες οι οποίοι έρχονται εδώ από την
Αγγλία για να κάνουν τη φροντίδα τους. Διότι έχουμε καλύτερη ιατρική
φροντίδα.
Δ.Δ.: Το ΕΣΥ είναι βελτιωμένο τώρα;
Γ.ΧΡ.: Αν το συγκρίνουμε με το εγγλέζικο, είναι
καλύτερο. Και ραντεβού βρίσκεις αμέσως, και γιατρούς οι οποίοι είναι
πολύ καλά εκπαιδευμένοι. Εγώ ήρθα από την Αμερική σαν διευθυντής
παιδιατρικής κλινικής και η κλινική που βρήκα ήταν ισότιμη, ίσως και
καλύτερη από του Τζόρτζταουν.
Δ.Δ.: Ηταν η πανεπιστημιακή όμως, όχι η κανονική.
Γ.ΧΡ.: Κοιτάξτε, μέσα στο νοσοκομείο του ΕΣΥ είμαστε. Τα έβλεπα. Δεν ήταν μόνο η πανεπιστημιακή στο Παίδων.
Δ.Δ.: Για να το πάρω λίγο πολιτικά τώρα, μια και μιλάτε για βελτίωση, ο Γεωργιάδης έχει βοηθήσει σε αυτό;
Γ.ΧΡ.: Η γνώμη μου είναι ότι έχει βοηθήσει και κάνει
ό,τι μπορεί. Και έχω δουλέψει με πολλούς υπουργούς Υγείας. Και την
προηγούμενη φορά που ήταν, όταν ήμουν εγώ εν ενεργεία...
Δ.Δ.: Και τώρα εν ενεργεία δεν είστε;
Γ.ΧΡ.: Τώρα είμαι εν ενεργεία, αλλά μετά τη
συνταξιοδότηση. Είναι αυτό που λέγεται active retirement. Πήρα σύνταξη
αλλά παραμένω, γιατί είμαι από αυτούς που δεν σταματάνε.
Δ.Δ.: Και ο Γεωργιάδης, δηλαδή, αποδείχθηκε καλύτερος υπουργός. Δεν το βάζω πολιτικά.
Γ.ΧΡ.: Ούτε εγώ το βάζω πολιτικά, δεν σκέφτηκα ποτέ
έτσι. Αλλά όταν είχα κάποιο πρόβλημα στην κλινική και του ζήτησα να
κάνει κάτι, το έκανε. Μου είπε «θα το κάνω» και το έκανε. Οι
προηγούμενοι πολλές φορές μου έλεγαν «ναι, ναι» και δεν γινόταν τίποτα -
δεν θέλω να πω ονόματα. Σε αυτές τις επιτελικές θέσεις χρειαζόμαστε
ανθρώπους οι οποίοι μπορούν να πάρουν αποφάσεις και να τις εκτελέσουν.
Δεν μου είπε ποτέ κανείς «όχι» όταν ζήτησα κάτι. Αλλά δεν έκαναν τίποτα.
Δ.Δ.: Ολων των κυβερνήσεων, και της Νέας Δημοκρατίας;
Γ.ΧΡ.: Ολων, ναι.
Δ.Δ.: Πάντα το λέω αυτό, ο χαρακτήρας έχει σημασία.
Γ.ΧΡ.: Πάνω απ’ όλα ο χαρακτήρας. Είναι το τι θες να
κάνεις. Θες να μαζέψεις ψήφους ή θες να βοηθήσεις τη χώρα; Γιατί όταν σε
κάνουν υπουργό ή υφυπουργό, έχεις μια μοναδική ευκαιρία να ευεργετήσεις
την πατρίδα, τον χώρο σου, να αφήσεις κάτι πίσω. Δεν το βλέπουν όλοι
έτσι. Εγώ θα ήθελα όλοι όσοι πάνε σε τέτοιες επιτελικές θέσεις να
σκέφτονται αλτρουιστικά, να σκέφτονται ότι θέλουν να βοηθήσουν τον χώρο
τους. Και εγώ θα μπορούσα να μείνω Αμερική, γύρισα όμως εδώ 51 χρόνων.
Επίλογος: «Οσο πιο παχύσαρκος, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες να πάθεις καρδιαγγειακά και καρκίνους»
Δ.Δ.: Γιατί επιστρέψατε;
Γ.ΧΡ.: Για να βοηθήσω.
Δ.Δ.: Τι μισθό παίρνατε στην Αμερική;
Γ.ΧΡ.: Ο μισθός μου έπεσε κατά πέντε φορές. Επαιρνα 200.000 δολάρια τον χρόνο τότε και έπεσε στις τριάντα τόσες.
Δ.Δ.: Και η σύζυγος, γιατρός είναι;
Γ.ΧΡ.: Ναι, οφθαλμίατρος. Καταρχάς θέλαμε να γυρίσουμε λόγω γονέων, αλλά μέχρι να γυρίσουμε οι γονείς φύγανε.
Δ.Δ.: Από την Πάτρα;
Γ.ΧΡ.: Ναι.
Δ.Δ.: Αυτή τη στιγμή τι έρευνα κάνετε;
Γ.ΧΡ.: Η έρευνα που κάνουμε είναι λιγότερο βασική από
αυτήν που κάναμε στην Αμερική, διότι εκείνη ήταν πολύ ακριβή. Αυτή η
έρευνα δεν μπορεί να γίνει εδώ
Δ.Δ.: Δεν υπάρχουν οι πόροι;
Γ.ΧΡ.: Οι πόροι είναι περιορισμένοι, τα μηχανήματα
έχουν τη διπλή τιμή απ’ ό,τι στην Αμερική... Και το άλλο είναι ένα
γραφειοκρατικό σύστημα το οποίο καθυστερεί πάρα πολύ. Δηλαδή έχουμε
πρόβλημα στο να παραγγείλουμε υλικά και να κάνουμε τις μελέτες. Ομως η
κλινική έρευνα που κάνουμε μπορώ να σας πω ότι είναι καλύτερη και
φθηνότερη από ό,τι κάναμε στην Αμερική. Τώρα κάνω κυρίως κλινική έρευνα
για την επίδραση της παχυσαρκίας στον άνθρωπο και το στρες.
Δ.Δ.: Η παχυσαρκία δεν είναι παράγοντας θνησιμότητας;
Γ.ΧΡ.: Είναι. Και ένας μεγάλος παράγοντας που προκαλεί
παχυσαρκία, πέραν της διατροφής και της έλλειψης άσκησης, είναι το
χρόνιο στρες. Το στρες δημιουργεί παχυσαρκία, κι εγώ είμαι από αυτούς
που το διαπίστωσαν πολλά χρόνια πριν και το
δημοσίευσα. Και γι’ αυτό και έχω πάρει και πολλά από τα λεγόμενα citations.
Δ.Δ.: Ενας παχύσαρκος τι πιθανότητες έχει;
Γ.ΧΡ.: Οσο πιο παχύσαρκος είσαι, τόσο μεγαλύτερες
πιθανότητες έχεις να πάθεις καρδιαγγειακά, καρκίνους, αλλεργικά,
αυτοάνοσα. Είναι όλα χειρότερα όταν είσαι παχύσαρκος.
Η γραμματέας του, η κυρία Ελένη, άνοιξε την πόρτα. Επρεπε να φύγω. Και φεύγοντας τον ρώτησα:
Δ.Δ.: Ποιο θα λέγατε ότι είναι το όνειρό σας;
Γ.ΧΡ.: Το όνειρό μου είναι να φτιάξουμε μια χώρα με
καλή Ιατρική, καλή Υγεία και να αναπτύσσουμε τα παιδιά μας από μικρά
ώστε να γίνουν καλοί πολίτες. Και υγιείς - ψυχικά και σωματικά.
Δ.Δ.: Γιατί οι γονείς είναι εκείνοι που φτιάχνουν τα παιδιά.
Γ.ΧΡ.: Οι γονείς και εν συνεχεία, λόγω του ότι
δουλεύουν οι μητέρες, είναι και οι παιδικοί σταθμοί, Τα παιδιά τα
παρκάρουμε στη χώρα μας. Δεν θέλουν παρκάρισμα τα παιδιά, θέλουν
μόρφωση. Οχι τη μόρφωση του σχολείου, τη μόρφωση της κρίσης, της
κοινωνικότητας, όλα αυτά.
Τα ακούτε; Από το ένα αυτί μπαίνουν, από το άλλο βγαίνουν. Το όνειρο του Γιώργου Χρούσου και δικό μου. Μα τι άνθρωπος είναι αυτός!
Δημήτρης Δανίκας
Φωτογραφίες: William Faithful
Δεν υπάρχουν σχόλια