Τι είπε και έπεσαν όλοι να τον φάνε; Την αλήθεια σε μια παρέμβαση δύο παραγράφων που ουδείς απομαγνητοφώνησε ολόκληρες. Αλλά τότε ο λαϊκισμός και τα ψέματα ήταν ένα νόμισμα που οδηγούσε στην εξουσία...

Αργύρης Παπαστάθης Αργύρης Παπαστάθης 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2025, 21:15 

Πρώτα μερικές διευκρινίσεις. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές γνωρίζουμε ότι θα διαβιβαστεί στη Βουλή η δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και ότι ο λόγος για αυτή την εξέλιξη είναι η εμπλοκή του ονόματος δύο πολιτικών προσώπων στην έρευνα, των πρώην υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη (περισσότερα εδώ στο Protagon).

Οι δύο υπουργοί ανέφεραν σε δηλώσεις τους ότι δεν έχουν τελέσει αξιόποινες πράξεις και προφανώς όλα θα κριθούν από τη Δικαιοσύνη. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ ανταλλάσσουν κατηγορίες και υπονοούμενα για την εμπλοκή κι άλλων προσώπων.

Ομως το σκάνδαλο είναι γνωστό και διαχρονικό. To συνολικό πρόστιμο που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την απόφαση της 11ης Ιουνίου 2025 για κακοδιαχείριση και ελλιπείς ελέγχους στις κοινοτικές αγροτικές επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων) ανέρχεται στα 415 εκατ. ευρώ (!) και οι έλεγχοι εκ μέρους της Επιτροπής που οδήγησαν στην επιβολή του προστίμου αφορούν την περίοδο 2016-2023.

Υπάρχουν πρόστιμα και αλλού στην Ευρώπη αλλά ας μην το ψάχνουμε: είμαστε μακράν οι πρωταθλητές. Κανείς δεν μπορεί να μας ανταγωνιστεί σε αυτού του τύπου την επινοητικότητα ήδη από την εποχή (1986) του «σκανδάλου του καλαμποκιού» από τη Γιουγκοσλαβία που βαφτίστηκε ελληνικό για την απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Σε 15 κράτη-μέλη της ΕΕ επιβλήθηκαν συνολικά πρόστιμα 106 εκατ. ευρώ, ενώ μόνο για την Ελλάδα (για τον εαυτό μας και την «οικογένειά» μας αποκλειστικά) το ποσό έφτασε τα 415 εκατ. ευρώ! Για να μην αναφερθούμε στην εποποιΐα με τα μελίσσια που αποκάλυψε η «Καθημερινή», όταν με έναν μαγικό τρόπο (βρέθηκε λέει η διαδικασία) οι αιτήσεις για τις επιδοτήσεις εκτινάχθηκαν από τα 25 εκατ. ευρώ σε 185 εκατ. ευρώ. Λες και όλη η χώρα έγινε ξαφνικά «Ο Μελισσοκόμος» του Θ. Αγγελόπουλου.

Αυτό που μας αφορά όμως εδώ, δεν είναι η γενίκευση που γίνεται για να ξεπλυθούν ευθύνες (αν υπάρχουν ποινικές ευθύνες) από πολιτικά πρόσωπα (τα προαναφερθέντα ή και άλλα που μπορεί να διαβάσουμε τις επόμενες μέρες) αλλά η γενίκευση που γίνεται με θάρρος και κόστος. Αυτή η γενίκευση μας ενδιαφέρει. Γιατί δεν εξυπηρετεί πολιτική σκοπιμότητα και μας βοηθάει να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας —ή τουλάχιστον μια όψη του συλλογικού μας εαυτού που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα πράγματα στη χώρα.

Αυτό έκανε ο Θόδωρος Πάγκαλος το 2010 και έπεσαν όλοι να τον φάνε. Και όσα είπε δεν είναι σήμερα μια αυτοκριτική αποτίμηση μιας ιστορικής περιόδου αλλά ένας χρησμός που επιβεβαιώνεται και μετά τον θάνατό του στις 31 Μαΐου του 2023.

Τι είπε, λοιπόν, στις 21 Σεπτεμβρίου του 2010 ο Πάγκαλος; Την αλήθεια. Αλλά τότε ο λαϊκισμός και τα ψέματα ήταν ένα νόμισμα που οδηγούσε στην εξουσία. Αρα όποιος πήγαινε κόντρα θα έπρεπε να είναι προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει τον χλευασμό, την απόπειρα εξευτελισμού και —ακόμη χειρότερα— τον στιγματισμό και τη δολοφονία χαρακτήρα.

Το παιχνίδι παιζόταν με τρόπο σκληρό ώστε αυτός που ενοχλεί να βγαίνει από τη μέση, να ακυρώνεται. Για να κάνει φυσικά πίσω και να μην κόβει τον δρόμο εκείνων που εφορμούσαν προς τις καρέκλες. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά.

Τι έκανε τότε ο Πάγκαλος; Ξέπλυνε μήπως τo σκάνδαλο της Siemens ή το σκάνδαλό Κοσκωτά; Αυτές τις ανοησίες του πέταξαν κατάμουτρα όσοι καλόπιαναν την οργή (ακόμη και τη βία). Ισχυρίζονταν με ύφος ιδεολογικού ινστρούχτορα, από τα υψίπεδα του Ηθικού Πλεονεκτήματος που είχαν αποδώσει μόνοι τους στον εαυτό τους (σε τελετή αυτο-παρασημοφόρησης), ότι τάχα μια πολιτική δήλωση (δηλαδή κάθε δήλωση που δεν τους βόλευε) έπρεπε να είναι η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα.

Κι όμως ο Πάγκαλος λέγοντας «μαζί τα φάγαμε» έβαζε μέσα και εαυτό του —ως μη όφειλε, γιατί δεν υπήρξε ποτέ φαύλος. Για να εκπροσωπείται πρώτα και κύρια το πολιτικό σύστημα.

Με τα χρόνια, η δήλωση του Θόδωρου Πάγκαλου μετατρέπεται σε χρησμό. Ισως γιατί είπε αυτό που δεν τολμούν να πουν άλλοι πολιτικοί. Ξέρετε κανέναν μαγαζάτορα που να κατηγορεί την πελατεία;

Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, λοιπόν, στα δύο λεπτά και πενήντα δευτερόλεπτα της παρέμβασης του σε μια Επιτροπή της Βουλής στις 21 Σεπτεμβρίου του 2010 είπε τα εξής:

—«Οταν το 1981 είχα μπει στην ελληνική Βουλή, μια ημέρα καθόμουν πίσω στα τελευταία καθίσματα που τότε —που ήταν πιο προσεγμένη η ποιότητα ζωής των βουλευτών— μπορούσε κανείς να καπνίσει, κάτω από τα μπαλκόνια. Και καπνίζαμε με τον αείμνηστο Τάσο Σεχιώτη, βουλευτή Αρκαδίας, τα τσιμπούκια μας. Με ρώτησε λοιπόν “πώς τα πας βρε Θόδωρε;”. Ημασταν και οι δύο νέοι βουλευτές —δεν είχαμε την ίδια ηλικία αλλά ήμασταν και οι δύο πρώτη φορά βουλευτές— και του λέω “καλά, αυτό που με στενοχωρεί είναι ότι έρχονται και μου ζητάνε διορισμούς”. “Κι εμένα το ίδιο” μου απαντάει ο Σεχιώτης.

»Λέω “καλά, μα, στις συγκεντρώσεις του ΠΑΣΟΚ, όταν λέγαμε αυτό το σημείο, ότι θα καταργήσουμε το ρουσφέτι, και θα πάψουν οι διορισμοί στο Δημόσιο για πολιτικούς λόγους, η αντίδραση ήταν ενθουσιώδης, υπερ-ενθουσιώδης. Πώς έρχονται τώρα και ζητάνε διορισμούς;”. Και μου απάντησε ο θυμόσοφος αυτός, όσοι τον έχουν γνωρίσει [τον Τάσο Σεχιώτη] μπορούν να εκτιμήσουν αναδρομικά το χιούμορ του: “Μα δεν κατάλαβες” μου λέει “εννοούσανε, και γι’ αυτό ήταν ενθουσιώδεις, να μην κάνουν οι άλλοι ρουσφέτια και να κάνουμε εμείς τα δικά μας”. Και πράγματι έτσι γινόταν επί χρόνια» ανέφερε στη Βουλή πριν φτάσει στην επίμαχη φράση:

♦ «Η απάντηση εις την κατακραυγή που ακούγεται εναντίον του πολιτικού προσωπικού της χώρας, “πώς τα φάγατε τα λεφτά” που μας ρωτάει ο κόσμος, είναι αυτή» ανέφερε εισαγωγικά και τόλμησε να πει on camera:

«Τα φάγαμε όλοι μαζί. Μέσα στα πλαίσια μιας σχέσης πολιτικής πελατείας, διαφθοράς, εξαγοράς και εξευτελισμού της έννοιας της ίδιας της πολιτικής».